Wartości etyczne w biznesie

Pojęcie etyki

Na gruncie etyki prowadzone są rozważania dotyczące takich pojęć jak dobro, zło, obowiązek, czy też moralność. Etyka oznacza rozważania dotyczące norm, wartości i zachowań moralnych.

Pomimo, że etymologia terminu etyka i moralność jest różna, to sami teoretycy moralności, mówiąc o etyce, mają najczęściej na myśli zespół ocen i norm moralnych obowiązujących w ramach jakiegoś społeczeństwa czy grupy społecznej. Czyli utożsamiają etykę z moralnością!  W takim właśnie odniesieniu mówi się np. o etyce biznesu.

W ostatnich latach możemy zaobserwować powstanie wielu nowych zagadnień etycznych, takich jak etyka współczesnej medycyny, na gruncie której, rozważa się eutanazję, klonowanie, czy też sztuczne podtrzymywanie przy życiu pacjentów, którzy znajdują się z w stanie nieodwracalnej śpiączki. Nowym działem jest także etyka ekologiczna, której przyświeca idea poszanowania każdej formy życia oraz harmonijnego związku człowieka z otoczeniem.

Etyka biznesu jest także współczesną dziedziną etyki. Zajmuje się ona problemami i dylematami, jakie stwarza praktyka biznesu – problemami społecznej odpowiedzialności firmy, właściwych granic dającego się zaakceptować współzawodnictwa i lojalności wobec własnej firmy. W dzisiejszych czasach, w dobie wszechobecnego Internetu i otwartych wielu granic, nabiera ona szczególnego znaczenia, kiedy wraz z nasilającą się globalizacją przedsiębiorstwa przestają działać w ramach ograniczonej przestrzeni etyczno-prawno-politycznej, jaką jest państwo.

Źródła wartości etycznych

Za twórcę intelektualizmu etycznego uważa się jednego ze starożytnych filozofów – Sokratesa. Uważał on, że człowiek jest zawsze sam sędzią dobra i zła – sam musi zdecydować, jak w danej sytuacji powinien postąpić. Z jego perspektywy wiedza jest tożsama z cnotą (nie myl z TĄ cnotą ;-)), ponieważ wiedza o tym, co dobre, a co złe, umożliwia zdobycie cnoty. Według niego wszelkie zło moralne pochodzi z niewiedzy lub wynika z bezmyślnego i bezkrytycznego przyjmowania na wiarę cudzych poglądów i wartości.

Kolejnym filozofem, który rozwinął rozważania na temat etyki był Arystoteles. W przeciwieństwie do Sokratesa twierdził, że naturę dobra można odnaleźć nie przez abstrakcyjne rozumowanie, a przez ustalenie, jakie cele stawiają sobie ludzie w rzeczywistym życiu. Arystoteles rozwinął koncepcję złotego środka. Wedle tej koncepcji najlepsze jest utrzymywanie równowagi pomiędzy nadmiarem i niedomiarem każdej cechy o znaczeniu moralnym. Zgodnie z tą koncepcją powinniśmy unikać nadmiaru nawet tych cech, które są zwykle uważane za moralnie dobre, np. nadmiar hojności – jest równie zły jak i niedomiar ;-)

Warto również zauważyć, że niebagatelny wpływ na współczesna etykę biznesu ma absolutyzm etyczny, który swe źródło ma w chrześcijańskiej nauce moralnej. Zwolennicy tej filozofii uważają, że dobro ma charakter niezmienny i obowiązujący zawsze i wszędzie, niezależnie od subiektywnych nastawień jednostek i interesów grup społecznych. Dziesięć przykazań stanowi w tym przypadku listę obowiązków oraz zachowań zakazanych. Przykazania te są absolutne, ponieważ ich przestrzeganie ma charakter bezwarunkowy.

Absolutyzm etyczny, w którym nie ma odwołania do Boga to etyka Immanuela Kanta. Według niego działać moralnie to tyle, co działać wyłącznie z poczucia obowiązku i dla wypełnienia obowiązku, a nie ze względu na interes, przyjemność czy też dobro osobiste. Prawo według niego ma charakter formalny i może się przedstawiać jedynie w formie bezwzględnego nakazu (imperatywu kategorycznego):

postępuj tylko według takiej maksymy, dzięki której możesz zarazem chcieć, żeby stała się powszechnym prawem.

Kant nie daje wskazówek, co i jak należy czynić, nie ma w jego filozofii odwołania do odczucia moralnego, ale wyłącznie do rozumnej, dobrej woli. Można na tej podstawie powiedzieć, że realizacja etyki Kanta wiąże się z postępowaniem zgodnym z naszym człowieczeństwem traktowanym, jako wartość najwyższa i bezwzględna.

Alternatywą dla teorii etycznej Kanta jest konsekwencjalizm, dla którego istotne są konsekwencje naszego działania. Najbardziej znanym przykładem konsekwencjalizmu jest utylitaryzm, czyli doktryna głosząca, że:

pożyteczne, czyli to, co może dostarczyć najwięcej szczęścia

powinno być zasadą naszego działania. Doktryna ta głosi, że nie chodzi w niej tylko o szczęście działającego w ramach niej człowieka, ale także szczęście ogółu. Dobre działanie wytwarza możliwie najwięcej szczęścia dla możliwie największej liczby ludzi.

Przeciwieństwem etyki absolutyzmu jest etyka relatywizmu. Zwolennicy tej etyki twierdzą, że wszystkie wartości mają charakter względny. Standardy moralne są jedynie wytworem człowieka, ponieważ dobro, prawda i piękno są względne i subiektywne. Przedstawiciele tej doktryny uznają, że moralne praktyki i standardy obowiązujące w obszarze jakiegoś społeczeństwa mogą być wyjaśnione poprzez analizę ludzkich instynktów, środowiska naturalnego, historii, kultury, czy religii. Zwolennicy relatywizmu uważają, że należy respektować odmienność innych kultur – okazywać tolerancję w stosunku do różnych systemów wartości i różnych teorii moralności i obyczajów.

Współczesna etyka biznesu

Obecnie etyka biznesu zajmuje się formułowaniem i analizą reguł etycznych w świecie gospodarczym. Bardzo często słyszy się o firmach postępujących zgodnie z zasadami etycznymi. Często spotykamy się z określeniem: firma odpowiedzialna społecznie – podejmująca działania na rzecz społeczeństwa. Są także osoby, które jak M. Friedman, twierdzą, że:

istnieje tylko jeden rodzaj społecznej odpowiedzialności firm – zwiększenie zysku, przy zachowaniu zasad gry

Aby biznes Twój biznes odnosił sukcesy i się rozwijał, musisz współpracować z różnymi osobami, klientami, kontrahentami i partnerami. Jednak dobra współpraca wymaga zaufania! Uważam, że podobnie jak w normalnym życiu, tak i w świecie biznesu obowiązują pewne normy, ale zarówno w życiu codziennym jak i w biznesie istnieje szereg dylematów i pokus, które powodują, że czasami część z nas łamie normy moralne ;-) Stajemy wobec nich w sytuacji, kiedy do wyboru mamy mniej lub bardziej właściwe sposoby działania. Nie wiemy tylko, które z nich byłyby najlepsze.  

Prosty przykład: jeżeli masz w przedsiębiorstwie wpływ na awanse lub zatrudnienie i Twój przyjaciel na nadzieję na awans lub zatrudnienie. Twój przyjaciel oczekuje przecież, że jej go poprzesz. Co zrobisz, jeżeli uważasz, że ktoś inny bardziej zasługuje na awans lub zatrudnienie w przedsiębiorstwie? Często popieramy przyjaciela! Istnieje wówczas konflikt pomiędzy obowiązkami wobec przyjaciela a obowiązkami wobec przedsiębiorstwa!

Wiadomo, że działalność biznesowa nastawiona jest na zysk. Jednak zysk nie jest końcem ani celem ostatecznym działalności gospodarczej. Przecież zysk jest rozdzielany (płace) i ponownie inwestowany. Przedsiębiorstwo osiągając zysk dostarcza dobra i usługi. Czy nie sądzisz, że najbardziej wartościowe przedsiębiorstwa to takie, które planują swoje działania długowalowo i działając zgodnie z etyką, przeciwdziałają pokusom osiągnięcia szybkiego zysku? Często w perspektywie czasu okazuje się, że są to biznesy stabilne, przynoszące zyski i dające zatrudnienie wielu ludziom.

Zainteresowanie etyką biznesu od niedawna - zwłaszcza w Stanach Zjednoczonych zainspirowane zostało serią katastrof ekologicznych wywołanych całkowitym brakiem odpowiedzialności, niemoralnym zachowaniem koncernów i aferami na giełdzie! Ostatni kryzys, który dotknął praktycznie cały świat również wywołany był chciwością i nieetycznym działaniem.

Stosowanie etyki w biznesie powinno służyć lepszemu i sprawniejszemu działaniu firm. Powinno zmniejszać koszty ewentualnych konfliktów wypływających z nieznajomości przez świat biznesu obowiązujących reguł moralnych. Etyka biznesu pokazuje ludziom pełniącym określone funkcje w organizacjach jak najlepiej mają pełnić swoje funkcje. Sprawia, że menadżerowie i pracownicy maja poczucie odpowiedzialności za zgodność sposobów i rezultatów działania przedsiębiorstwa z obowiązującymi w danym społeczeństwie normami etycznymi.

W Polsce różnie bywa z etyką w biznesie. Niestety w przeciwieństwie do krajów wysoko rozwiniętych, które próbujemy dogonić, mieliśmy zdecydowanie mniej czasu, aby nauczyć się etyki biznesu. Do dnia dzisiejszego pokutują w nas różne stwierdzenia typu:

kto nie smaruje, ten nie jedzie,

wszyscy kombinują ci co nie kombinują – giną

itp.

Warto jednak na koniec wspomnieć, że etyka biznesu nie zajmuje się problemami, dla których istnieją proste i jednoznaczne odpowiedzi i rozwiązania :-)

 

Uważasz, że artykuł był ciekawy i chcesz otrzymywać powiadomienia o moich kolejnych wpisach lub projektach?
Wpisz swoje imię oraz adres e-mail a następnie kliknij "ZAPISZ MNIE"

Twoje imię:


Adres email:


Zdobywanie linków - katalogi stron WWW
Joomla! 1.6 - prosty przepis na własną stronę WWW
 

    By accepting you will be accessing a service provided by a third-party external to https://www.slawop.net/