Internet - jak chronić dziecko przed zagrożeniami?

Grafika: Salvatore Vuono

Chyba wszyscy sobie zdajemy sprawę jak bardzo Internet zrewolucjonizował wiele dziedzin ludzkiego życia. Obecnie używamy go jako narzędzie pracy i rozrywki. Jest w zasadzie niezbędny w większości firm, instytucji, organizacji i w coraz większej liczbie gospodarstw domowych. Umożliwia wszechstronną komunikację i ułatwia kontakty niwelując ograniczenia przestrzenne i zapewniając porozumiewanie się w czasie rzeczywistym. Pozwala na obrót towarami, zlecanie, a także zdobywanie czy wykonywanie pracy. Ułatwia naukę i rozwijanie zainteresowań, daje możliwość dyskusji o hobby z osobami je dzielącymi, a nawet zdobycia tytułu naukowego na wirtualnym uniwersytecie. Popularność zdobywa e-demokracja: wybory za pośrednictwem Internetu, budowanie społeczności lokalnych z jego pomocą. Sieć jest bankiem informacji ze wszystkich dziedzin dostępnym każdemu zainteresowanemu, narzędziem umożliwiającym prawdziwą demokratyzację wiedzy.

Jednak z używaniem Internetu wiążą się potencjalne niebezpieczeństwa, zagrażające w szczególny sposób najmłodszym jego użytkownikom.

„Nigdy nie wiadomo, kto jest po drugiej stronie” – to hasło kampanii medialnej przeprowadzonej w 2004 r. przez Fundację Dzieci Niczyje. Po drugiej stronie może być pedofil szukający na czatach potencjalnych ofiar, oszust wykorzystujący zaufanie podczas aukcji internetowej, haker włamujący się na nasze konto bankowe czy morderca poznający przyszłą ofiarę w serwisie randkowym. Nawet, wydawałoby się niepodważalne zalety Internetu nie zawsze bronią się same. Dostępność wszelkiej wiedzy to szczytne hasło, tracące swój sens w obliczu faktycznego braku kontroli nad zamieszczanymi w Internecie treściami. Niepożądany dostęp do materiałów nielegalnych lub szkodliwych to tylko jedna strona medalu. Bezproblemowy wgląd do informacji umożliwiających atak terrorystyczny, to skrajny przykład drugiej.

Sam w sobie Internet nie jest ani zły, ani dobry – jest po prostu narzędziem… Tak jak np. samochód, który ułatwia i przyspiesza komunikację, ale z jego używaniem wiąże się pewne ryzyko. Nasze bezpieczeństwo jest w dużym stopniu zależne od zachowania innych ludzi. Konieczne staje się więc, zarówno na drodze, jak i w cyberprzestrzeni, stosowanie zasady ograniczonego zaufania. Wiele zależy również od nas samych, nie należy więc poruszać się w Sieci nie przestrzegając podstawowych zasad bezpieczeństwa. W samochodzie zapinamy pasy, zaś wchodząc do Internetu powinniśmy pamiętać o programie antywirusowym i firewallu. Nieznajomość zasad kultury internetowej – netykiety – narazi nas na niechęć ze strony innych użytkowników.

W sieci istnieje wiele potencjalnych niebezpieczeństw, którymi może być zagrożone każde dziecko:  

Image: Clare Bloomfield / FreeDigitalPhotos.net

Nieodpowiednie treści

W Internecie brak jest władzy, która mogłaby skutecznie wpływać na zawartość prezentowanych treści. Dużym problemem są treści, materiały niezgodne z prawem. Każdy internauta jest narażony na kontakt z treściami, z którymi nie chciałby mieć do czynienia – np. tzw. spam.

Odrębnym problemem są treści nielegalne i szkodliwe, na które możemy trafić korzystając z przeglądarki internetowej, programu P2P. Można napotkać na treści jawnie propagujące poglądy faszystowskie, materiały z pornografią, w tym z dziecięcą i inne.  

Nękanie w Internecie

Wielu użytkowników Internetu dopuszcza się zachowań, których w rzeczywistości powstydziłoby się. Wulgaryzmy oraz niewybredna żarty otrzymywane poprzez różnego rodzaju komunikatory są bardzo często autorstwa dzieci i młodzieży. Większość z nich sądzi że są anonimowi w sieci, co nie jest oczywiście prawdą i jeżeli dojdzie do zgłoszenia poważnego naruszenia prawa, właściciel serwisu lub policja zajmują się ściganiem sprawcy.

Straty finansowe

Coraz więcej osób posiada swoje konto w tzw. banku internetowym. W sieci realizowanych jest coraz więcej transakcji finansowych. Dużą popularność w śród młodzieży zdobywają portale aukcyjne. Należy sobie zdawać sprawę, że tam gdzie pojawiają się pieniądze, można zetknąć się z osobami, które będą próbować je zdobyć w nielegalny sposób.  

Uzależnienie od Internetu

Internet i komputer potrafi wciągnąć. Hipertekstowość stron WWW pozwalająca przenosić się z jednego miejsca na drugie oraz możliwość niemal nieograniczonego kontaktu z innymi ludźmi wpływają na pogłębianie się tzw. Zespołu Uzależnienia od Internetu (Internet Addiction Disorder –IAD). Zjawisko to może być niebezpieczne dla młodego człowieka, który traktuje wirtualną rzeczywistość na równi ze światem realnym. 

Do najczęściej opisywanych skutków uzależnienia od Internetu należą:

• zaburzenia relacji interpersonalnych (np. rezygnacja z bezpośredniego kontaktu);
• utrata zainteresowania wszelkimi formami aktywności społecznej;
• zaniedbanie życia rodzinnego;
• zaniedbywanie nauki lub pracy;
• zapominanie o posiłkach;
• zaburzenia w sferze uczuć i emocji;
• utrwalenie postaw egocentrycznych;
• zaburzenia w zakresie własnej tożsamości;
• zawężenie zainteresowań i możliwości intelektualnych;
• zmiana języka (zubożenie, techniczny slang, używanie skrótów);
• niekontrolowanie czasu spędzanego w Sieci;
• rezygnacja z innych rozrywek i przyjemności;
• brak troski o własne zdrowie (zarwane noce, nieregularne posiłki) i higienę osobistą;

Dla wielu rodziców naturalną reakcją na wieść o niebezpieczeństwach z jakimi miało kontakt ich dziecko albo w wyniku obawy przed jego uzależnieniem, jest całkowite odcięcie go od komputera. Takie rozwiązanie jest skuteczne wyłacznie na krótką metę - pozbawione dostępu do Internetu w domu, dziecko znajdzie go w szkole lub u swoich znajomych.

Najważniejsze jest to abyś nie traktował dostępu do Internetu jako kary dla swojego dziecka! Spróbuj wyjaśnić, że nie chodzi Ci o pozbawienie dziecka dostępu do Internetu tylko o jego bezpieczeństwo. Lepiej nauczyć dziecko właściwego konstruktywnego podejścia do Internetu, by mogło wykorzystywać jego pozytywny potencjał!

Co robić?

Rozmawiaj z dzieckiem

Spróbuj poznać aktywność dziecka w sieci. Należy nauczyć dziecko, że nie wszystkie informacje znalezione w Internecie są wiarygodne.

Unikaj ustawiania komputera w pokoju dziecka

Niezwykle trudna kwestia zwłaszcza kiedy dziecko jest już w wieku ponadgimnazjalnym. Rodzicom jest wówczas bardzo trudno kontrolować czas, jaki spędza przed komputerem

Ustal zasady i pory korzystania z komputera i Internetu

Jeżeli nie zadbasz wcześniej o ograniczenie czasu korzystania przez dziecko z komputera i Internetu może okazać się, że stanie się ono od niego uzależnione.

Ustal z dzieckiem jakich danych nie powinno ujawniać w Internecie pod żadnym pozorem, a jakie może podawać w określonych okolicznościach

Wytłumacz dziecku, że nie powinno umieszczać w sieci informacji np. o swoim numerze telefonu, czy adresie zamieszkania. Naucz je ograniczonego zaufania do nieznajomych osób, które często natarczywie lub podstępnie chcą się z nim zaprzyjaźnić.

Staraj się poznawać wirtualnych przyjaciół dziecka tak jak to robisz w prawdziwym świecie

Kiedy Twoje dziecko przyprowadza do domu kolegę lub koleżankę, której nie znasz, na pewno pytasz kto to, skąd dziecko go/ją zna, itp.itd. Podobnie staraj się zorientować w przypadku wirtualnych kolegów/koleżanek.

Zrób wszystko aby Twoje dziecko nie używało komputera i Internetu jako jedynej rozrywki

Wiem, że to wygodnie posadzić dziecko przed komputerem. Mamy wówczas "spokój" - dziecko jest pod opieką. Ważne! Nie używaj komputera i Internetu w roli opiekunki do dzieci!

Musisz również wiedzieć, że długie korzystanie z komputera szkodzi zdrowiu i może być przyczyną wielu innych problemów, o których pisałem wyżej (np. Uzależnienie od Internetu). Nie zapominaj o sporcie i innych rozrywkach, nie związanych z komputerami i Internetem!

Nie bój się przyznać do niewiedzy – serfuj po sieci ze swoim dzieckiem

Współczesne dzieci często lepiej radzą sobie z nowoczesnymi technologiami niż dorośli :-) Tak to już jest. Dla wielu dorosłych komputer i jego obsługa to "czarna magia", dzieci traktują go jak dorośli telewizor - włączają i obsługują! Nie bój się przyanć przed dzieckiem,że czegoś nie wiesz. Nie martw się nie ucierpi na tym Twój autorytet, a dziecko będzie szczęśliwe, że mogło Tobie pomóc!

Chroń komputer dziecka przed niewłaściwymi treściami

Upewnij się, że komputer, który używa dziecko ma włączony program antywirusowy, który działa w tle i jest automatycznie aktualizowany. Sprawdź, czy włączona jest zapora sieciowa (firewall) i czy używany jest filtr antyspamowy chroniący program do odbioru poczty e-mail.

Pamiętaj jednak, że programy te nie zastąpią Ciebie!

Obserwuj dziecko

Zwracaj uwagę na zmiany zachowania dziecka podczas korzystania z komputera. Co jakiś czas usiądź razem z nim i zorientuj się co go interesuje, jakie adresy internetowe wpisuje do przeglądarki. Możesz również na wszelki wypadek obserwować historię przeglądanych witrym w przeglądarce.

Uważasz, że artykuł był ciekawy i chcesz otrzymywać powiadomienia o moich kolejnych wpisach lub projektach?
Wpisz swoje imię oraz adres e-mail a następnie kliknij "ZAPISZ MNIE"